Donuk Omuz Nedir?

Omuzunuzda geçmek bilmeyen bir ağrı veya tutulma hissi ile ortaya çıkan bir patolojidir. Bu soruna bazen adeziv kapsül iltihabı (adeziv kapsülit) da denir. Pek iyi bilinmeyen bir sorundur. Ancak tedavi edildiği takdirde genellikle zaman içinde düzelme gösterir.

Donuk omuz, özellikle 35-40 ile 60 yaş arası kadınlarda daha sık olmak üzere ortopedide sık karşılaşılan bir problemdir. Oldukça ağrılı ve hareket kaybı ile giden bu hastalıkta hastalar uzun süre kollarını kullanamayabilirler. İleri vakalarda omuz hareketleri ileri derece kısıtlanmıştır. Hastalar günlük fonksiyonlarını yapmakta zorluk çekebilirler (diş fırçalama, dolaptan herhangi birşey alma, etek ilikleme, pantalon çekme vb…) Gece ağrısı pekçok hastada mevcuttur.

İlk hissedeceğiniz belirti omuz ağrısıdır. Sanki omzunuzu incitmişsiniz gibi hissedersiniz. Diğer belirtiler de şunlar olabilir:

Kolunuzu hareket ettirdikçe artan omuz ağrısı.
Uyutmayacak derecede şiddetli omuz ağrısı.
Omuzda, günlük işlerinizi yapmayı güçleştirecek ölçüde ağrı.
Kolunuzu belli bir noktadan öteye kaldıramamak veya döndürememek.

Donuk omuz nedenleri nelerdir?

Donuk omuz nedenleri çok çeşitlidir. Aslında en fazla görülen yüzdede neden, tam olarak bilinememektedir. Kadınlar bu duruma yakalanmaya erkeklerden daha çok yatkındırlar. Bu sorun daha çok 40 yaş ve üzerindeki kadınlarda görülür. Bazen, yaşanan bir omuz incinmesinden yıllar sonra, donuk omuz ağrıları ortaya çıkabilir(ideopatik). Omuz-eklem-tendom yırtıkları, omuz-eklem kireçlenmeleri gibi sebepler sonrası oluşan donuk omuz gelir. Üçüncü sırada ise, travma veya cerrahi sonrası omuz-eklem hareket kısıtlılığı ile giden olgular yer alır.

İdeopatik olan donuk omuz vakalarında özellikle şeker hastalığı, tiroid problemleri, kolestrol yüksekliği, kalp problemleri, kadınlarda meme hastalıklarının varlığı ve boyun problemeri olup olmadığı araştırılmalıdır. Günümüzde donuk omuz gelişen vakaların çoğunun yoğun stres altında olan kişiler olduğu unutulmamalıdır. Bu hastalıklardan özellikle şeker hastalığı olanlarda tedaviye cevap, daha yetersiz olabilir.

Donuk omuz vakalarında hastalarda ilk belirtiler genellikle ağrı ile başlar, daha sonra geçen süre içerisinde omuz eklemi hareketlerinde kısıtlılık oluşur. Omuz, pek çok ayrı parçadan oluşan bir eklemdir. Bu parçalar sayesinde kolunuzu kaldırabilirsiniz, döndürebilirsiniz ve sallayabilirsiniz. Ancak donuk omuz durumu varsa, eklemin belli kısımları içe çekilir yani sıkışarak büzülür. Bu durumdan dolayı, kolunuzu hareket ettirmek istediğiniz zaman, genellikle ağrı ve tutukluk duyarsınız.

Tedavi edilmeyen vakalarda omuz eklem hareketlerinde kısıtlılık kalabilir.

Donuk omuz tanısı

Bu durumun tanısını koyabilmek için yaşadığınız belirtilerin ve sağlık geçmişinizin öğrenilmesi gereklidir. Bunun için kolunuzu zorlamadan yukarı kaldırarak kendi ekseni etrafında döndürecek ve böylece ne kadar hareket edebildiğini ve hareketin ağrı verip vermediğini görülecektir.

Bundan sonra omzunuzun röntgeni (görüntüleme tetkikleri) alınabilir. Bazı durumlarda, diğer görüntüleme tetkiklerini de yaptırmanız gerekebilir. Tetkikleriniz çıktıktan sonra muayene bulguları ile beraber teşhisiniz konulur.

Donuk omuz tedavi edilmezse ne olur?

Donuk omuz şikayetleri başladıktan sonra hastalığın süresi vakadan vakaya değişmek üzere 2 yıl ile 10 yıla kadar sürebilir. Hareket kısıtlılığının olduğu vakalarda hastalık tedavi edilmezse, hastalarda ilerki yaşantılarında omuz eklem kısıtlaması kalabilir.

Donuk omuzda konservatif tedavi

Donuk omuzun ilk tedavisi konservatiftir (cerrahi olmadan). Hastalar, donuk omuzun ilk safhalarında öncelikle ağrı ile başvururlar. Burada radyolojik tetkiklerin ötesinde klinik muayene ve hastanın iyi dinlenmesi çok önemlidir. Donuk omuzun teşhisi klinik muayene ile konur. Hiçbir zaman radyoloji raporlarıyla karar vermemek gerekir.

Konservatif tedavide ilk amaç, hastanın ağrılarının kesilmesi ve hareketlerinin açılmasıdır. Bu amaçla ağrı kesici ve ödem azaltıcı ilaçlar, omuz eklem enjeksiyonları ve fizik tedavi uygulanmalıdır. Bu safhalarda hastaların ağrı nedeniyle omuz eklemlerini koruma alıp günlük hareketlerini yapmamaları durumun daha da kötüleşmesine neden olabilir. Hastalar donma aşamasında mutlaka omuz eklemlerini kullanmaya çalışmalıdırlar.

Kortizon iğneleri

Kortizon yangıyı, yani şişme ve hassasiyeti azaltmaya yardımcı olan bir steroiddir. Bu tedavide kortizon doğrudan eklemin içine enjekte edilir. Bu yöntem, donmuş omuz durumunu geçirmez ancak genellikle ağrıyı, omuz esnetme hareketlerini yapabilmenize fırsat verecek ölçüde azaltabilir.

Artroskopik Cerrahi

Artroskopik cerrahide amaç, donan omuz eklem kapsülünün yapışıklıklarının önlenmesidir. Artroskopik işlem, genel anestezi altında yapılır, omuz eklemi açılmadan kapsülün daraldığı bölgeler artroskpoik olarak gevşetilir ve omuz-eklem hareketi sağlanır. Artroskopik girişimle donuk omuzun hızlı bir şekilde tedavisi yapılır. Hastalar uzun süre sürecek hareket kısıtlılığı ve ağrı şikayetlerinden kurtulmuş olurlar.

Artroskopi sonrası omuz-eklem hareketleri genel anestezi altında muayene edilir, hareket kaybının olmamasına dikkat edilir.

Ameliyat sonrası rehabilitasyon gerekli midir ve süresi ne kadardır?

Donuk omuz cerrahisi sonrası rehabilitasyon mutlaka yapılmalıdır. Ameliyat sonrası ağrı, hastadan hastaya değişmek üzere oluşur. Özellikle ilk gün hastalarda ağrı şikayeti olabilmektedir. Ameliyat sonrası birinci günde amaç, ağrı kesicilerin kullanılıp öncelikle hastanın ağrısının hafifletilmesidir.

Fizik tedavi genellikle ameliyatın ertesi günü başlar. Fizik tedavide ameliyatı yapan hekimin bulguları ve fizik tedaviyi yönlendirmesi çok önemlidir. Başlangıç aşamasında cerrah, hastaya kendi yapacağı egzersizleri anlatır, genellikle çoğu hasta yapacağı hareketleri kolayca anlar ve uygulamaya başlar. Amaç; hastanın omuz ekleminin hareketlerine tam olarak ulaşılmasıdır.

Hastanın kendi uyguladığı fizik tedavi yanında gereken durumlarda fizyoterapistlerden profesyonel destek alınmaktadır. Fizyoterapi süresi hastadan hastaya değişmekle birlikte 4-6 haftayı bulmaktadır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Omuzum tam olarak eskisi gibi hareket edecek mi?

Konservatif veya cerrahi tedavi sonrası hedef, omuz hareketlerinin tam ya da tama yakın kazanılmasıdır. Özellikle cerrahi sonrası tecrübelerimize göre hastaların gümlük hareketleri sırasında omuz eklemlelerini kullanmalarında problem olmamakta, hareket açıklığı tam ya da tama yakın olmaktadır.

Ağrım ne zaman geçecek?

Ağrı, hastayı doktora getiren en önemli etkenlerden biridir. Günlük hayatı etkilemektedir. Donuk omuzda genellikle hastaların oldukça fazla ağrı şikayetleri mevcuttur. Tedavi sonrası hastaların ağrı şikayetleri geçmektedir.

Tedavi olmazsam hastalık ne kadar sürer ve geçer mi?

Tedavi edilmeyen donuk omuz hastalarında çoğunlukla hareket derecelerinde kısıtlılık ve sekel kalmaktadır. Kendi tecrübemize ve literatüre bağlı olarak tedavi edilmeyen olgularda hastalığın 2-10 yıl devam ettiği olmaktadır. Konservatif veya cerrahi tedavide amaç, hastayı en kısa zamanda günlük ve sosyal hayatına ağırısız ve tam fonksiyonlu omuz eklemiyle geri döndürmektir.

AMELİYAT KARNESİ

Ameliyatın amacı: Ağrısız ve hareketli bir omuz eklemi elde etmek.
Nerede yapılmalı: Tam teşekküllü hastane ameliyathanesinde
Anestezi türü: Genel anestezi
Hastanede kalış süresi: 2-3 gün
Tahmini iyileşme süresi: Fizik tedavi ile beraber 6-8 hafta

İçe Doğru Dönme Hareketi

Oturun ve donuk tarafınızın elini sırtınızın ortasına koyun. Avucunuz dışa dönük olmalı.

2. Diğer elinizle, sırtınızda duran elinizi alttan tutun ve bu elinizle diğer elinizi, zorlamadan yukarı doğru itin. Omuzda gerilme hissettiğinizde hareketi kesin.

Dikkat: Bu hareket sırasında sırtınız dik durmalı.

Eğer eliniz sırtınızın ortasına kadar yükselemiyorsa, bu sorun değildir. Harekete, eliniz sırtınızda nereye kadar yetişiyorsa oradan başlayın.

Dışa Doğru Dönme Hareketi

Kapıda durun ve donuk omuz tarafındaki elinizle kapı pervazına tutunun. Kolunuz kıvrık durmalı. Diğer elinizle, donuk tarafınızdaki dirseğinizi sıkıca vücudunuza bastırın. Durduğunuz yerden hiç kıpırdamadan, vücudunuzu yavaşça kapıdan öteye döndürün. Omzunuzda gerilme hissettiğinizde hareketi kesin.

Dikkat: Kollarınızı mümkün olduğu kadar az hareket ettirin.

Zamanla, vücudunuzu daha fazla döndürerek, esneme hareketinin etkinliğini artırabilirsiniz. Ancak sırtınızı incitmemeye de dikkat etmelisiniz.

Hareket Yeteneğinin Artırılması

Pek çok durumda, donuk omuzda hareket yeteneğinin hemen hemen tümüyle geri gelmesi mümkündür. Ancak bu iyileşme zaman alacaktır. Sabırlı olun ve esneme egzersiz programınızı aksatmayın. Unutmayın ki uzun vadede, yaptığınız esnemeler ağrınızı azaltacak ve hareket yeteneğinizi geliştirecektir. Birkaç ay sonra egzersizlerden bir sonuç almadığınızı fark ederseniz, doktorunuz size başka tedavi yöntemleri önerecektir. Biraz sabır ve çabayla, keyif duyduğunuz faaliyetleri yeniden yapar duruma gelebilirsiniz.